ندا رضوی زاده، عضو هیئت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی

 ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ روﯾﺪاد «ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ» اﯾﺠﺎب ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت اﯾﻦ روﯾﺪاد ﮐﺎﻣﻼً ﺟﻬﺖﮔﯿﺮی ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. با این حال ﻣﺮوری ﺑﺮ ﺧﺒﺮﻫﺎی ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ زبان ﻓﺎرﺳﯽ و اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ درباره ﻣﺸﻬﺪ 2017 ﻧﺸﺎن می‌دهد ﻫﻨﻮز ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ اﯾﻦ روﯾﺪاد ﻋﻤﯿﻘﺎً درک ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮﺧﻼف ﺗﺼﻮر ﺑﻌﻀﯽ، اﯾﺠﺎد «ﭘﺮﺗﺎل و ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﻊ» اﯾﺪه ای درﺧﺸﺎن و اﺛﺮﺑﺨﺶ ﯾﺎ ﺗﻨﻬﺎ اﯾﺪه ﺑﺮای ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﺸﻬﺪ در ﺳﻄﺢ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ و ﺟﺬب زاﺋﺮان و ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﻧﯿﺴﺖ، زﯾﺮا ﺟﺬب ﺑﺎزدﯾﺪﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎهﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻃﺮاﺣﯽ و اﺳﺘﻘﺮار اﯾﻦ وﺑﺴﺎﯾﺖ ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ! ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺘﺪاﯾﯽﺗﺮﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان دﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ وﺑﺴﺎﯾﺖﻫﺎی ﻣﻌﺘﺒﺮ داﺧﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﺴﺨﻪ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ دارﻧﺪ، اﺧﺒﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺸﻬﺪ 2017 را ﺑﺎ ﺳﻬﻞاﻧﮕﺎری ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻠﻂ درج ﮐﺮده اﻧﺪ و از ﮐﻠﯿﺪواژهﻫﺎی ﻣﺼﻄﻠﺢ و ﻣﻨﺘﺸﺮﺷﺪه در اﺳﻨﺎد رﺳﻤﯽ آﯾﺴﺴﮑﻮ ﺑﺮای اﯾﻦ روﯾﺪاد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮده اﻧﺪ. در اﻧﻌﮑﺎس ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ اﺧﺒﺎر اﯾﻦ روﯾﺪاد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﮑﺎﺗﯽ دﻗﺖ کامل داﺷﺖ زﯾﺮا اﺧﺒﺎر ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻠﯿﺪواژه ﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل در دو ﺳﺎﯾﺖ رﺳﻤﯽ و ﺧﺒﺮی ﻋﻨﻮان ﻣﺼﻮب آﯾﺴﺴﮑﻮ ﯾﻌﻨﯽ «ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ(Capital of Islamic Culture) » را ﺑﻪ ﺻﻮرت cultural capital of the Islamic world ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﺮده اﻧﺪ! در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ cultural capital ﺑﺮ ﺧﻼف ﺗﺼﻮر اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻣﺘﺮﺟﻢ، ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻣﻌﻨﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ دارد (ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ)! ﭼﻨﯿﻦ ﺧﻄﺎﻫﺎی ﻓﺎﺣﺶ ﺧﺒﺮی و ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﯾﺎ اﯾﺠﺎد وﺑﺴﺎﯾﺖﻫﺎی ﭘﺮزرق و ﺑﺮق اﻣﺎ ﺑﺪون ﺑﯿﻨﻨﺪه، ﺗﻨﻬﺎ اﺗﻼف ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺖ.

در ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان «ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺬﻫﺒﯽ-زﯾﺎرﺗﯽ» ﮐﻪ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 94 در ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺟﻬﺎدداﻧﺸﮕﺎﻫﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻄﺒﯿقی روی ﭘﺮﻣﺨﺎﻃﺐﺗﺮﯾﻦ و ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﯾﻦ وﺑﺴﺎﯾﺖ ﻫﺎی راﻫﻨﻤﺎی ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﮔﺮدﺷﮕﺮی (ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎﯾﮕﺎه (Alexa )اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺟﻬﺎن ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﯿﺎت دﻗﯿﻖ و ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺎن داد ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی ﺧﺎﻟﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﻣﺘﻌﺪدی در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ در اﯾﻦ وﺑﺴﺎﯾﺖ ﻫﺎ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺸﻬﺪ ﻫﻨﻮز ﺑﺮای ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻗﺪر ﮐﺎﻓﯽ از آن ﺑﻬﺮه ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﮑﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد در ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪدی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ از ﻃﺮﯾﻖ اﯾﻦ ﭘﻠﺘﻔﺮمﻫﺎی آﻧﻼﯾﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﻣﺤﺒﻮب ﮐﺎرﺑﺮان از ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﯿﺎ، ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﻌﻀﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﺜﻞ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت در ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮﻧﯽ و رﺳﺎﻧﻪﻫﺎی ﭘﺮآوازه ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ، ﭼﻨﺪان ﻫﺰﯾﻨﻪای ﻫﻢ درﺑﺮﻧﺪارد. ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮد ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ دﻗﯿﻖ و ﮐﺎﻓﯽ اﻣﮑﺎﻧﺎت و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد اﯾﻦ وﺑﺴﺎﯾﺖ ﻫﺎ و ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ و ﺑﺟﺎ از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد و ﻣﺘﻨﻮع آن ﻫﺎ، ﺑﺪون ﺻﺮف ﻫﺰﯾﻨﻪ زﯾﺎد ﻣﯽﺗﻮان اﯾﺮان و ﻣﺸﻬﺪ را در ﻣﻘﯿﺎﺳﯽ وﺳﯿﻊ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮان و ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد و ﺗﺼﻮﯾﺮ نادرست و ﻣﺨﺪوﺷﯽ را ﮐﻪ ﺳﺎلﻫﺎ ﺗﻼش ﺷﺪه از اﯾﺮان در رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺟﻬﺎن اراﺋﻪ ﺷﻮد، اﺻﻼح ﮐﺮد؛ ﺿﻤﻦ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﺬب زاﺋﺮان و ﮔﺮدﺷﮕﺮان، می توان ﻣﺮدم را از ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻗﺘﺼﺎدی روﻧﻖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﮐﺮد.