امروز فرهنگ در زمره واژگان سهل و ممتنعی قرار می‌گیرد که با وجود اهمیت روزافزونش در موارد متعدد و از سوی افراد و گروه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر کس بر اساس ظن خویش تلاش می‌کند تا فرهنگ را معنی نموده و از آن بهره برد. البته این وضعیت حداقل نشان از اهمیت مقوله فرهنگ نیز دارد. یونسکو در تعریفی که از فرهنگ ارائه می‌کند این مفهوم را كلّيتي از خصوصيات متفاوت روحي، مادي، فكري و احساسي می‌داند که شاخصه يك جامعه يايك گروه است. این تعریف فرهنگ را صرفاً هنر و مقولات نوشتاری نمی‌داند بلكه تمام حالات زندگي، نظامات ارزشی، آیین‌ها، سنت‌ها، باورها و حقوق انسانی را در بر می‌گیرد. اساسا یک جامعه انسانی در هر وسعتی بدون عنصر فرهنگ خالی از هویت خواهد بود و از این بابت فرهنگ عامل یکپارچگی و اتصال اجزای مختلف جامعه و در نهایت ادامه حیات آن جامعه خواهد بود. لذا جامعه تلاش می‌کند تا از طریق فرایندهای متنوع و آشکار و پنهان آموزش این فرهنگ را از نسلی به نسل دیگر منتقل نماید. همچنین این فرهنگ در طول زمان و بستگی به شرایط متنوع خود نیز دچار تحول و دگرگونی نیز خواهد گشت.
در بحث‌های مدیریتی مهم‌ترین هدف رسیدن به شرایط مطلوب‌تر و رفاه بیشتر به معنای تمام و کمال آن خواهد بود. بدیهی است که هر نگاه و روش مدیریتی با گروهی از افراد سر و کار خواهد داشت. لذا از مهم‌ترین وجوه دانش مدیریت بهره بردن از نگاه و روش‌های متنوع جامعه‌شناسی بوده و می‌باشد. لذا از دیرباز در جوامع پیشرفته شاهد حضور و نقش پررنگ مطالعات اجتماعی جهت بهبود فرایندها در سطوح و جایگاه‌های مختلف بوده‌ایم. بدیهی است در مدیریت و برنامه‌ریزی شهر که به طور مستقیم به انسان و البته رابطه او با محیط می‌پردازد نقش مطالعات اجتماعی بسیار پررنگ خواهد بود. اما با توجه به آن‌چه اشاره شد فرهنگ نقشی گسترده و ساختاری را در تمام نهادهای اجتماعی ایفا می‌کند. نقشی که تأثیر تعیین‌کننده در بسیاری از رویکردها و فعالیت‌ها خواهد داشت. لذا مطالعات اجتماعی به تنهایی و بدون در نظر گرفتن فرهنگ قادر به کنترل و حل مسائل نخواهد بود. بر این اساس در سال‌های اخیر بحث فرهنگ و مسائل آن در مطالعات اجتماعی نقشی اساسی را ایفا می‌نماید. به گونه‌ای که در پژوهش‌ها و رویکردهای پژوهشی علوم اجتماعی گرایش جدید به وجود آمده که به مطالعات اجتماعی از دریچه فرهنگ توجه جدی نشان می‌دهد. خصوصاً این‌که نگاهی به تاریخ مطالعات فرهنگی اجتماعی نشان می‌دهد که این حوزه دانش با اتخاذ رویکرد انتقادی جامعه تأثیرات بسزایی در بهبود فرایندها و وضعیت نهایی جامعه داشته است. مطالعات فرهنگی اجتماعی تلاش می‌کند تا فرایندهای روزمره زندگی را در هر جایی از جامعه که ظهور و بروز دارد مورد مطالعه قرار دهد. مشخص است که این رویه‌ها بسیار گسترده و وسیع است و از خانه تا شهر و محل کار و دیگر اجتماعات را در بر خواهد گرفت. از انیم نظر فرهنگی یک مقوله کلی نیست بلکه مفهومی متشکل از اجزای مختلف محسوب می‌گردد.
از جمله وظایف پژوهشکده ثامن که مسئله خویش را شهر ( و بهطور ویژه شهر مشهد) قرار داده است توجه به این زمینه‌های فرهنگی اجتماعی در تمام فعالیت‌ها و پژوهش‌های علمی است. در محض‌ترین پژوهش‌های فنی شهر نیز نمی‌توان به زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی بی‌توجه بود. لذا مطالعات فرهنگی اجتماعی به عنوان یک دانش میان‌رشته‌ای در حل مسائل شهر نقش کلیدی را ایفا می‌کند. مدیریت شهری باید تلاش کند تا نیازها و ویژگی‌های شهروندان و در پس آن مختصات مناسب شهر را بر اساس مطالعات فرهنگی اجتماعی شناسایی نماید. این مطالعات می‌تواند در مدیریت راهبردی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شهر نقش کلیدی و محوری را ایفا نماید. به عبارت بهتر برای دست‌یابی به توسعه پایدار شهری نقش اصلی و تکمیلی مطالعات فرهنگی اجتماعی غیر قابل انکار است. لذا بر این اساس گروه مطالعات فرهنگی اجتماعی پژوهشکده ثامن با هدف تسهیل و کمک به دست‌یابی پژوهشکده با بهره بردن از دو رویکرد کلی فعالیت می‌نماید:
الف. طرح‌ریزی پژوهش‌ها و فعالیت‌های اختصاصی در زمینه مطالعات فرهنگی اجتماعی مبتنی بر مسائل شهر
ب. کمک به پوشش حوزه‌های فرهنگی اجتماعی سایر فعالیت‌ها، پژوهش‌ها و برنامه‌های گروه‌های متنوع پژوهشکده
امید است تا این پژوهش‌ها بتواند در مرحله نخست شناختی دقیق و علمی از مسئله شهر (بهویژه شهر مشهد) ارائه نماید. آن‌گاه با بهره بردن از پژوهش‌های متنوع بتوان در سیاست‌گذاری و حل مسائل نیز نقشی اساسی ایفا نمود.
اهداف
- ترسیم چشم‌انداز فرهنگی و اجتماعی شهرمعنوی روزآمد جهت تحقق الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت
- گفتمان‌سازی و سیاست‌گذاری با ایجاد شبکه پویای نخبگانی و تأثیرگذاری بر فرآیند تصمیم‌سازی جهت تحقق اولویت‌های فرهنگی متناسب با مسائل فرهنگی شهر
- توسعه مطالعات و پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، کاربردی و تطبیقی در حوزه فرهنگ در بستر شهر
- شناسایی پدیده‌ها، مسائل و نیازهای اجتماعی و فرهنگی شهر
- گسترش و تعمیق جایگاه مطالعات اجتماعی و فرهنگی در مقولات مدیریت شهری
- پژوهش در حوزه مطالعات توسعه شهري با محوريت جريان هاي فرهنگي
رویکردها
- هدایت علمی مسأله‌محوری اثربخشی توانمندسازی گفتمان‌سازی سیاست‌گذاری
اولویت بندی
- سندنقشه مهندسی فرهنگی کشور:
هویت اسلامی- ایرانی تقویت نهاد خانواده سبک زندگی اسلامی- ایرانی
- سندملی توسعه استان خراسان رضوی:
قوت‌ها،ظرفیت‌هاوآسیب‌های فرهنگی شهرمشهد
محورهای موضوعی
- مطالعات فرهنگی مطالعات اجتماعی مطالعات زن وخانواده مطالعات رسانه و ارتباطات مطالعات آینده‌نگر
مدل عملکرد
الف. انجام طرح‌های کلان و خرد پژوهشی مسئله محور مشخص مبتنی بر مسائل شهر
ب. تلاش در جهت گفتمان‌سازی اهمیت حوزه مطالعات فرهنگی اجتماعی و ارتقای فرهنگ گفت‌وگو به طور کلی در شهر
محورهای کلان پژوهشی
- کلان‌پروژه مشهد پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2017 میلادی
- تهیه و ترسیم نقشه و سند جامعه توسعه فرهنگی شهر مشهد
- تعریف و استخراج شاخص‌های مناسب کیفیت زندگی جهت رصد و سنجش کیفیت زندگی در مشهد
- استخراج و تعریف مؤلفه‌های انسان تراز در شهر معنوی
- لیست تفاهم‌نامه‌های انجام گرفته یا در حال پیگیری:
- انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات
- تارنمای انسان‌شناسی و فرهنگ
- پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی وزارت علوم
- پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
- معاونت فرهنگی اجتماعی دانشگاه فردوسی
- مرکز مطالعات فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران
- پژوهشکده جهاد دانشگاهی مشهد
- پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
- اهم اقدامات دبیرخانه رویداد مشهد 2017
- مطالعه و ترجمه متن های مرتبط با آیسسکو
- پیگیری تشکیل شورای علمی ایده‌های پایتخت فرهنگی
- درآمدی بر سابقه پژوهشی تطبیقی از برگزاری رویداد پایتخت های فرهنگی در اروپا و جهان اسلام
- هدایت علمی و محتوایی گروه‌های پژوهشی پژوهشکده در زمینه پایتخت فرهنگی
- ارائه طرح مرکزمطالعات راهبردی مشهد 2017 به شورای راهبردی مشهد 2017 در حضوروزیر محترم ارشاد
- طراحی وبرگزاری نشست‌های تخصصی در موضوعات مرتبط با رویداد مشهد 2017
- جمع آوری ایده‌ها و طرح‌های پیشنهادی سایرگروه‌های پژوهشی
- تولیدمحتوا و مستندات جهت نشست‌های برگزارشده درموضوعات مشهد 2017
- درس‌گفتارهای تخصصی: (تا پایان سال 94)
- روش‌شناسی پژوهشی در مطالعات میان‌رشته‌ای فرهنگی اجتماعی
- فقه و مسائل نوین مدیریت شهری
- رسانه تراز شهر پیشرفته اسلامی