مدیر کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با اشاره به اینکه در حوزه حاشیه نشینی به شدت نیازمند نظریه پردازی با موضوعات مبتلابه ایران هستیم افزود: در موضوع حاشیه نشینان دچار سوءتفاهم تاریخی هستیم که برچسب زدن یکی از این موارد است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن، دکتر علی اصغر محکی در نشست «کارکرد ارتباطات انسانی در مسایل حاشیه شهر»گفت: «حاشیه نشینان» پیش از آنکه سوژه ای آسیب شناسانه باشند، یک واحد انسانی و ارتباطی اند که هم زیستی تعارض آمیزی با شهروندان دارند و یکی از خاستگاههایی که می تواند اصل نظام حاکمیتی را تهدید کند آشوبهای حاشیه نشینی است.
محکی با اشاره به این موضوع که مهاجر بودن حاشیه نشین ها باعث شده که با جایگاه شهروند بودن فاصله زیادی داشته باشند در صورتی که می توانند شهروندان آینده باشند گفت: وقتی حاشیه نشین تبدیل به شهروند شود، هزینه هایش به عهده مدیریت شهر است و امروز باید مدیریت شهر به صورت علمی و فعال نه منفعلانه وارد حل آسیب های اجتماعی شود.
وی ادامه داد: مهم تر از حاشیه، حاشیه نشین است و هیچ چیز برای انسان بدتر از این نیست که در میان جمع باشد اما دیده نشود. قهر جامعه با بخشی از بدنه خود هزینه های سنگینی را متوجه گروه طرد شده می کند که نهادهای اجتماعی باید هزینه هایی گزافی در این باره بپردازند.
وی با بیان اینکه حاشیه نشین ها افراد صاحب حقی هستند که جذب نظام فرهنگی شهر نشده اند ادامه داد: آنها از نظر فرهنگی به عنوان قشری که نه شهری اند و نه روستایی محسوب می شوند، از نظر اقتصادی دسترسی کمتری به فرصت های اقتصادی رسمی دارند و از حیث اجتماعی ویژگی های اجتماعی به ظاهر شهری هستند ولی کماکان روحیه قبیله ای خود را دارند.
وی با اشاره به حجم انرژی عاطفی به عنوان یکی از ویژگی های فرهنگی مردم، این موضوع را هم خاستگاهی در زمینه ناهنجاری دانست و هم حل مشکل و افزود: کمبودهای عاطفی و حمایتی ناشی از حس طردشدگی از ناحیه حاشیه نشینان مانع مشارکت و همبستگی این طبقه برای حل مشکلات خواهد شد.
محکی ادامه داد: نسل دومی که در حاشیه متولد شده مهاجر نیست و می تواند واسطه بین پدران و نسل قبلی شهروندان برای ترمیم حاشیه نشینی شود.
محکی ریشه بخشی از مسایل حاشیه نشینی در برنامه ریزی های توسعه شهری را برنامه های اول تا پنجم دانست نه الزاما مهاجرت از روستاها به شهرها و توضیح داد: حاشیه نشینی در ایران برخلاف بسیاری کشورهای پیشرفته ناشی از تخلیه اکثریت روستاها و تغییر کلان در نسبت شهر و روستا نبوده، بلکه از یکسو ناشی از افزایش جمعیت در شهرها و روستاها و از سوی دیگر به دلیل عدم توان و ظرفیت در روستاها بوده است. از این رو باید اقداماتی در حوزه اصلاح و بهبود در مبدا و مقصد برنامه ریزی شوند.
وی با تاکید بر اینکه نمی توانیم حاشیه نشینی را فقط محدود به کمربند شهر بدانیم گفت: در درون شهر مناطقی وجود دارد که به مفهوم جامعه شناختی مناطق حاشیه ای هستند، زیرا تمام ویژگی های اجتماعی، کالبدی، فرهنگی و اقتصادی حاشیه نشینی را در خود دارند ولی در مرکز شهر قرار گرفته اند.