پایگاه خبری تحلیلی قدس آنلاین- 26/2/94 - کد خبر : ۲۸۳۶۴۶
حسین پورحسین: قدس ویژه خراسان- معاون وزیر راه و شهرسازی و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در نخستین نشست هم اندیشی پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن در مشهد گفت: 85 درصد سرمایه‌گذاری‌ها در مشهد انجام می‌شود که این موضوع خطر حجم زیاد حاشیه نشینی را به دنبال دارد و بزرگترین تهدید برای کلانشهر مشهد است.
پیروز حناچی با تأکید بر اینکه باقی ماندن وضع موجود ما را به چشم انداز رهنمون نخواهد کرد، افزود: با پیگیری مدیریت جدید استان در تلاش هستیم پیوستگی و امتداد برنامه‌ها و تصمیم گیری‌ها را در یک برنامه مشترک برای دستیابی به هدف گروه‌های ذی نفع مورد توجه قرار دهیم.
وی با بیان اینکه پس از تقسیم خراسان به علت تغییر سیاستهای بازدارنده اوضاع حادتر شده است، گفت: یکی از نشانه‌های این موضوع حجم عظیم حاشیه نشین در حاشیه شهر مشهد است که با متمرکز عمل کردن در بحث مدیریت شهری این عارضه که در کلانشهرهای جهان هم وجود دارد، مورد مدیریت قرار خواهد گرفت.
حناچی با اشاره به اینکه کنترل یکپارچگی ساخت و سازهای شهری از الزامهای گام برداشتن در راستای طرحهای جهانی به شمار می‌آید، افزود: هم اکنون مرکز مشهد و اطراف آن وضعیتی نامطلوب دارد و لازم است این کاستی‌ها را برطرف کنیم.
وی گفت: مشهد به عنوان مرکز جهان اسلام از مسایل کلان که ناشی از بی‌برنامگی است رنج می‌برد و در این راستا و برای پرهیز از تکرار اشتباه باید به گونه‌ای عمل کنیم که با خرد و عقل جمعی توأم باشد، با نگاهی به گذشته ساخت و سازهای اطراف حرم مطهر به نسبت نگینی که در وسط آن قرار دارد نسبت سایه انداختن حاشیه به متن است و این سنخیتی با کرامت رضوی ندارد و نمی‌توان آن را عقلانی دید و اینها قابل انتقاد است.
دبیر شورای عالی و شهرسازی و معماری، نقش متولیان محلی را در اجرای برنامه توسعه شهر مشهد و چشم انداز پایتخت فرهنگی بسیار مؤثر برشمرد و افزود: نهاد برنامه ریزی و مدیریت شهری به این نتیجه رسیده است که شخصیت‌های خوشنام و مرتبط با موضوع را در منطقه می‌توان به کار گرفت و این مدنظر وزارت هم قرار دارد، زیرا ساکنان هر منطقه نسبت به ظرفیتهای آن منطقه اشراف بیشتری دارند.
حناچی نقش مطبوعات و رسانه‌ها را مؤثر برشمرد و افزود: نهادهای اجتماعی و رسانه‌ها و مطبوعات در کشورهای اروپایی مکمل ابزارهای حاکمیتی است و در ایران هم می‌توانند در بهسازی پروژه‌های پیش رو کمک کنند.
رئیس هیأت مؤسس پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن نیز در این نشست اعلام کرد: مشهد در سال 2017 به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام معرفی می‌شود و کارشناسان و دست اندرکاران داخلی برای تثبیت هویت و اثربخشی فرهنگ و تمدن و تعامل با جهان اسلام تصمیم دارند داشته‌های فرهنگی و هویت اسلامی خود را به همراه تمدن کهن به نمایش بگذارند.
نصرا... جهانگرد با اشاره به اینکه کارشناسان و مسؤولان همواره مشهد را به عنوان کانونی استراتژیک در تفکر اسلامی و فرهنگ اسلامی مدنظر قرار داده‌اند، گفت: همه بر اینکه مشهد می‌تواند برای جهانی شدن الگوی ارزشمندی باشد اتفاق نظر دارند.
وی با بیان اینکه مشهد از نظر حاشیه نشینی در وضعیت خوبی قرار ندارد، بر لزوم بهره گیری از خرد جمعی و نظر واحد برای بهره‌گیری از ظرفیتهای موجود و تکنولوژیک برای رسیدن به وضعیت مطلوب سخن گفت و افزود: انتخاب مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام یکی از مصوبات سال 2010 سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی «آیسسکو» در باکو است.
وی ادامه داد: در آن اجلاس اعضا برای تعیین پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سالهای 2015 تا 2024 میلادی تصمیم گیری کرده‌اند و بدین ترتیب مقرر شد در سال 2017 میلادی برابر با دی ماه 1395 تا دی ماه 1396 مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در میان کشورهای آسیایی غیرعرب معرفی شود.
وی افزود: در برنامه بیست ساله چشم انداز مشهد به عنوان جهانشهر دیده شده است و از این رو برنامه‌ها و اقدامهایی برای هوشمندسازی شهر و تثبیت و تقویت مربوط به معماری اسلامی در برنامه‌ها مدنظر قرار گرفته است.
جهانگرد درباره پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن گفت از چهار سال پیش مدیریت ثامن از ما خواستند پیرامون منطقه ثامن مطالعاتی انجام شود و ظرفیتهای مختلف آن مورد بازدید قرار گرفت و اینها در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی حمل و نقل و زیرساختها با مشارکت دانشگاه شریف انجام شد و در شروع کار جدید وزارت راه و شهرسازی آنها هم وارد شدند و استانداری خراسان رضوي هم با مدیریت جدید پیگیری اقدام کرده‌اند تا در برنامه‌های توسعه بلند مدت شهر مشهد به عنوان جهانشهر هویت فرهنگی، اسلامی، و پیشینه و هویت مشهد در گفتمان تمدن اسلامی در جهان اسلام مورد توجه قرار گیرد.
معاون وزیر فناوری و اطلاعات ارتباطات با اشاره به اینکه در طرح شهرهای جهان اسلام به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام مشهد باید توانمندی خود را نشان دهد، افزود: در سال 2017 شهر مشهد از نظر معماری و شهرسازی باید همراه با پروژه هوشمندسازی و جذب زائران و مسافران بین المللی نقش بزرگی در جهان اسلام ایفا نماید و بحث جهانی شدن شهر مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان در این راستا قرار دارد.
دکتر حسن بلخاری عضو هیأت علمی دانشگاه تهران هم گفت: انتخاب شهر فرهنگی در سال 1983 نخستین بار در اتحادیه اروپا اتفاق افتاد و آتن و بعد پاریس و برلین که هویت فرهنگی داشتند و جزو جغرافیای فرهنگی بودند به عنوان پایتخت فرهنگی شناخته شدند و اهداف آن فرهنگ، تمدن، اقتصاد بود و مسأله‌ای برای شناساندن آن شهر به شمار می‌آمد در سال 2005 برای جهان اسلام این مسأله عنوان شد تا پیکره و جغرافیای آن شناخته شود و سه شهر را مورد توجه قرار دادند از هند مثل حیدرآباد تا مغرب و کازابلانکا که مراکز مهم معماری است مورد توجه قرار گرفت و اکنون بستری فراهم شده تا مشهد خود را به جهان اسلام بشناساند و ما به دنبال آن هستیم که این نقطه مبارک را منشأ تدوین اساسنامه فرهنگی جهان اسلام قرار دهیم.
وی با تشریح ویژگی‌های مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام گفت: این ویژگی‌ها در تاریخ وجود دارد و باید احیا شود.
بلخاری با تأکید بر اینکه ما عضو مجمع جهانی شهر اسلامی هستیم، گفت: سازمان ملل از ما تعریف شهر اسلامی می‌خواهد، دفتر سازمان در ایران و جمعی از افراد مسلمان دور هم جمع شده‌اند تا مبانی و ویژگی آن را تعریف کنند.
وی ویژگی‌های شهر فرهنگی را مورد ارزیابی قرارداد و در این باره عنوان کرد: در جهان اسلام بجز مکه و مدینه این مشهد مقدس است که در طول سال 20 میلیون زائر را گرد هم می‌آورد و این یکی از مؤلفه‌های بارز معرفی مشهد به عنوان شهری فرهنگی در جهان اسلام به شمار می‌آید.
عضو هیأت مؤسس پژوهشکده و رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم در این نشست گفت: از زمانی که ایرانی‌ها به اسلام گرویدند، معماری و شهرسازی مبتنی بر معیارهای اسلامی بر قامت شهرهای ایران استوار شد و اکنون متأسفانه از معماری در شهرها و شهر اسلامی کمتر سخن گفته می‌شود، در حالی که باید این معماری بر قامت شهری مذهبی موزون باشد و ما را به یاد چیزی بیاندازد که معماری اسلامی گفته می‌شود.
سیدمحمد بهشتی با اشاره به اینکه در دوره جدید سطح زندگی ما مدرن شده است، گفت: اکنون معاصر شدن با مدرن شدن یکی شده و معاصر شدن تفکر غربی معماری شهرهای ایران و تمدن اسلامی را تخریب کرده است و به جای آن معماری مدرن جایگزین می‌شود.
بهشتی با تأکید بر اینکه در معاصر کردن معماری ایرانی اسلامی غفلت کرده‌ایم، گفت: آنچه تجربه قرنها بوده به آن پشت کرده و رویکردی مدرنیسم پیدا کرده‌ایم و باید برگردیم و با شناخت از آنچه داشته‌ایم لباسی در قواره شهری اسلامی فراهم کنیم و در مشهد مقدس باید این لباس مبتنی بر حیات اسلامی و ارزشهای آن باشد و این زیارت باید به مفهوم زیارت لباس شهر را به آن قامت آراسته سازد.
وی افزود: در تهران میدان خراسان داریم، در جایی می‌گویند راه خراسان، دروازه خراسان و این ریشه ها را باید پیدا کنیم و این درخت کهنسال را به رشد پیوند بزنیم و از آن تغذیه کنیم و اکنون که فرصتی پیش آمده باید حداکثر استفاده را برای معرفی شهر مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی در سال 2017 مورد توجه قرار دهیم تا جهان اسلام متوجه این شهر اسلامی شوند و از ظرفیتهای بسیاری که در این شهر وجود دارد استفاده شود زیرا درگذشته ما نتوانسته‌ایم از اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی به درستی استفاده نماییم.
مهندس مقدوری، معاون عمرانی استانداری خراسان رضوی هم که با تأخیر به نشست رسیده بود، گفت: درخصوص نگرانی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی که مهمترین جایگاه مکانی، اعتقادی و بزرگترین طرح شهرسازی مشهد است پروژه‌های عمرانی اقتصادی و فرهنگی با ایراداتی روبه‌روست و صاحب نظران به این نتیجه رسیده‌اند که به بازنگری نیاز دارد و با رهنمود از مراجع مختلف ملی و محلی و همکاری و همدلی و انسجام بخشی و وحدت نظر در مسیر جدید باید حرکت کنیم که در این رابطه مشاور جدید انتخاب شد و تأمین دیدگاه‌های جدید و نگاه به شرایط اجرایی شدن این طرح بزرگ از همه نظر مورد بازنگری قرار گرفته است و نیازمند همفکری، با استفاده از دیدگاه‌های کارشناسی و مشاوران و استفاده از تجربیات به دست آمده توسط پژوهشکده نوین شهر معنوی ثامن هستیم و بر این باوریم که شهرسازی مشهد باید براساس معماری و ریشه‌های اصیل تاریخی و مذهبی آن استوار باشد و حقوق مردم هم در این ارتباط مدنظر قرار گیرد.